Διατροφή

Διατροφολογικές Υπηρεσίες

Αντιμετώπιση Παχυσαρκίας

Έχουμε συνδέσει τη δίαιτα και τις διατροφολογικές υπηρεσίες με το αδυνάτισμα και την απώλεια βάρους, κυρίως με τη μορφή στέρησης και απαγόρευσης. Η λέξη αδυνάτισμα στις μέρες μας έχει δεχθεί διάφορες ερμηνείες. Για κάποιους είναι δυσβάσταχτος αγώνας, για άλλους αγγαρεία που στρεσάρει έντονα οδηγώντας σε ψυχολογικές επιπλοκές και για άλλους κάτι ακατόρθωτο. Υπάρχουν φυσικά και κάποιοι που το θεωρούν μόδα ή μια κερδοφόρα επιχείρηση.

Αμέτρητες δίαιτες αδυνατίσματος διαδέχονται η μία μετά την άλλη. Παράλληλα με την εμφάνιση αυτών, τα ποσοστά παχυσαρκίας παρουσιάζουν αύξηση, γεγονός που υποδηλώνει την αναποτελεσματικότητά τους. Όλες, ωστόσο, εμφανίζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά από τα οποία μπορούμε να τις αναγνωρίσουμε:

  • Υπόσχεση άμεσης απώλειας βάρους.
  • Χαρακτηρισμός τροφίμων σε καλά ή κακά.
  • Δεν εξασφαλίζουν πάνω από 1000 θερμίδες την ημέρα.
  • Προτείνουν κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
  • Απαγορεύουν τις κύριες ομάδες τροφίμων (δημητριακά, λίπη, κρέας, γαλακτοκομικά).
  • Δεν υπάρχουν μακροχρόνιες κλινικές μελέτες που να επιβεβαιώνουν τα αποτελέσματά τους, παρά μόνο η γνώμη του κόσμου.
  • Δεν απαιτούν το συνδυασμό άσκησης.
  • Είναι δημιούργημα «ειδικών» στο χώρο του αδυνατίσματος.

Ας βάλουμε λοιπόν καλά στο μυαλό μας πως οι εναλλακτικές μέθοδοι αδυνατίσματος είναι επιτυχείς μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Όπου έπειτα, βλέπουμε επαναφορά των κιλών και επεισόδια υπερκατανάλωσης τροφής. Όλες οι σύγχρονες επιστημονικές έρευνες συγκλίνουν πως η επιτυχημένη απώλεια βάρους είναι συνυφασμένη με τη διατήρησή του. Φυσικά αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν καταφέρουμε να αλλάξουμε τον τρόπο που ερμηνεύουμε την έννοια υγιεινή & σωστή διατροφή.

Τα Βασικά συστατικά είναι:

  1. Οι γνώσεις γύρω από τα θρεπτικά συστατικά και τη λειτουργία του οργανισμού μας.
  2. Η διερεύνηση και αποδοχή της συμπεριφοράς μας απέναντι στο φαγητό και στα θέλω με τα πρέπει, αλλά και σε όλα αυτά που μας εμποδίζουν να αλλάξουμε.
  3. Η προσπάθεια υιοθέτησης νέων συνηθειών που έχουν να κάνουν τόσο με τη διατροφή και την άσκηση, όσο και με τον τρόπο που χρησιμοποιούμε το φαγητό. (Τρώμε σωστά για να ζούμε – δε ζούμε για να τρώμε).

Όλα τα παραπάνω δεν είναι τίποτα άλλο από μία καθημερινότητα την οποία πρέπει να εντάξουμε στη ζωή μας. Για να το πετύχουμε είναι καλό να βάζουμε ρεαλιστικούς στόχους για την τροφοδότηση της θέλησης και της δύναμης για αλλαγή. Μια τέτοια παρέμβαση μπορεί να σχεδιαστεί μονάχα από ομάδα κατάλληλα καταρτισμένων επιστημόνων όπως διαιτολόγων σε συνεργασία με γυμναστές και ψυχολόγους.

Ανάλυση σύστασης σώματος

Το ανθρώπινο σώμα είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη μεταβολική κατάσταση του οργανισμού και φυσικά με την υγεία μας. Η σύσταση του μεταβολισμού δεν μένει σταθερή σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Για την ακρίβεια, το ανθρώπινο σώμα και κατ’ επέκταση οι επιμέρους ιστοί του περνάνε συνεχείς αλλαγές. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να είναι το αποτέλεσμα φυσιολογικών διεργασιών, όπως το γήρας, αλλά και αποτέλεσμα παθολογικών καταστάσεων και νόσων. Σε όποια περίπτωση, γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως διατροφή, άσκησης, και άλλες δραστηριότητες, επηρεάζουν την τελική έκβαση της υγείας και του βάρους μας.

Ποιος θεωρείται υπέρβαρος/παχύσαρκος;

Σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ,παχυσαρκία είναι: «Η κατάσταση την οποία χαρακτηρίζει η ύπαρξη υπερβάλλον λίπος, σε βαθμό το πρώτο επηρεάζει την υγεία και ευεξία του ατόμου». Είναι σαφές ότι δεν είναι μόνο το βάρος που προκαλεί προβλήματα υγείας, αλλά κυρίως το αυξημένο λίπος στο σώμα. Επομένως ένα υπέρβαρο ή παχύσαρκο άτομο για να βελτιώσει την υγεία του πρέπει να στοχεύσει στη μείωση του σωματικού λίπους.

Κατανομή του λίπους

Άλλη μια σημαντική παράμετρος που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη είναι η κατανομή του λίπους στο σώμα. Η κεντρικού τύπου παχυσαρκία, δηλαδή η αυξημένη συσσώρευση λίπους στο κορμό και ιδιαίτερα στην περιοχή της κοιλιάς, αποτελεί σύμφωνα με πολλούς επιστήμονες τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου. Συγκεκριμένα, όταν υπάρχει συσχέτιση με αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων, γλυκόζης αίματος, με υπέρταση και μειωμένα επίπεδα HDL χοληστερόλης (καλή χοληστερόλη).

Σχέση της σύστασης σώματος με το βασικό μεταβολισμό

Η σύσταση του σώματος και συγκεκριμένα η αναλογία της λιπώδους προς τη μυϊκή μάζα παίζει σημαντικό ρόλο στις ημερήσιες καύσεις. Όσο περισσότερο μυώδης είναι κανείς τόσο περισσότερες καύσεις έχει. Αντίθετα, το αυξημένο λίπος παρουσιάζει σύνδεση με μειωμένες καύσεις και δυσχεραίνει την προσπάθεια αδυνατίσματος και της μετέπειτα διατήρησης του απολεσθέντος βάρους. Ο συνδυασμός λοιπόν ενός σωστού διαιτολογίου και τακτικής άσκησης μπορεί να βελτιώσει το μεταβολισμό και να αυξήσει τις καύσεις μας.

Αντιμετώπιση:

  • Υπολογίζουμε τη σύσταση του σώματος.
  • Αξιολογούμε εάν το λίπος σώματος είναι εντός των φυσιολογικών ορίων.
  • Αξιολογούμε την κατανομή του λίπους στο σώμα.
  • Σχεδιάζουμε εξειδικευμένα διαιτολόγια που στοχεύουν στη μεγιστοποίηση απώλειας λίπους χωρίς μεγάλες απώλειες μυϊκής μάζας, παρακολουθώντας την πορεία του διατροφικού προγράμματος.
  • Προτείνουμε τον κατάλληλο τύπο άσκησης που μαζί με το διατροφικό πρόγραμμα θα μας δώσει το καλύτερο αποτέλεσμα.

Διατροφολογικές Υπηρεσίες για Εγκυμονούσες και Θηλάζουσες

Κατά τη διάρκεια των 40 εβδομάδων μιας φυσιολογικής κύησης συμβαίνουν σημαντικές αλλαγές στο σώμα της εγκύου. Οι αλλαγές αυτές αποσκοπούν στη ρύθμιση του μεταβολισμού, στην ανάπτυξη του εμβρύου, και στην προετοιμασία για τον τοκετό και θηλασμό. Τα όργανα του εμβρύου αναπτύσσονται σε συγκεκριμένες περιόδους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Συνεπώς, η κακή διατροφή στην αρχή της εγκυμοσύνης θα επηρεάσει ενδεχομένως την ομαλή ανάπτυξη της καρδιάς και του εγκεφάλου, ενώ σε μεταγενέστερο στάδιο των πνευμόνων. Συνεπώς οι διατροφικές συνήθειες στο στάδιο της εγκυμοσύνης έχουν ιδιαίτερη σημασία για την υγεία της μητέρας αλλά και του εμβρύου!

Σε αυτό το διάστημα συντελούνται πολλές αλλαγές στον οργανισμό της εγκύου και διαφοροποιούνται οι διατροφικές απαιτήσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχουν αυξημένες ενεργειακές ανάγκες και ανάγκες σε πρωτεΐνες, βιταμίνες και μέταλλα. Έτσι, η ποιότητα της δίαιτας, δηλαδή η αναλογία των θρεπτικών συστατικών που προσλαμβάνουμε προς την ενεργειακή πρόσληψη, πρέπει να είναι πολύ υψηλή.

Θηλασμός

Την περίοδο του θηλασμού, μέγιστη προτεραιότητα αποτελεί η παραγωγή γάλακτος υψηλής αξίας και η επιμήκυνση της διάρκειάς του. Οι ανάγκες σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά αντιστοιχούν με αυτές της περιόδου εγκυμοσύνης, με άλλες υψηλότερες και άλλες χαμηλότερες. Λόγω του ότι οι περισσότερες ουσίες που εισέρχονται στο σώμα της γυναίκας που θηλάζει περνούν στο μητρικό γάλα, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στη λήψη φαρμάκων και αλκοόλ και στο κάπνισμα. Ο ρόλος του εξειδικευμένου διαιτολόγου για την υγεία της θηλάζουσας και του βρέφους είναι ιδιαίτερα σημαντικός, εφόσον αποτελεί ευθύνη του:

  • Να τονίσει τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού και για τους δύο,
  • Να παρακολουθεί την ανάπτυξη του βρέφους, σε συνεργασία με τον παιδίατρο, και να ρυθμίζει ανάλογα τη διατροφή της μητέρας και κατά τον απογαλακτισμό του ίδιου του βρέφους και,
  • Να εφαρμόσει πρακτικές που προωθούν αρχικά τον αποκλειστικό θηλασμό και στην συνέχεια την ορθή μετάβαση στην μικτή διατροφή.

Μία μέλλουσα μητέρα μπορεί να ελέγξει και να προσαρμόσει το σωματικό της βάρος αλλά και τις διατροφικές της συνήθειες, ώστε να προσπαθήσει να ξεκινήσει με τα καλύτερα εφόδια την κύηση. Μαζί με τον γιατρό, και αφού λάβουμε και αξιολογήσουμε όλα τα απαραίτητα στοιχεία, σχεδιάζουμε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διαιτολογικής υποστήριξης. Το πρόγραμμα αυτό καλύπτει τις ανάγκες της εγκύου/θηλάζουσας σε θρεπτικά συστατικά, ενώ παράλληλα συμβάλει στη διατήρηση του βάρους της γυναίκας μέσα στα προβλεπόμενα όρια.

Τέλος, τη φροντίδα επεκτείνουμε και στη διατροφή του βρέφους, εφόσον πλέον η επιστήμει έχει αποδείξει ότι τόσο η ενδομήτρια ζωή, όσο και η βρεφική ηλικία παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση και την προαγωγή της υγείας του παιδιού και του μετέπειτα ενηλίκου.

Γιώργος Αντάσουρας
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος